Soorten rijm. Wat is een limerick?

Een limerick is een kort gedichtje of versje dat uit vijf regels bestaat met eindrijm. Het rijmschema van een limerick is A A B B A. De inhoud van een limerick is meestal grappig, gefantaseerd, en soms erg grof of dubbelzinnig. Meer informatie over rijmsoorten kan je hier vinden.

In de eerste regel van een limerick wordt meestal een persoon geïntroduceerd met een plaatsnaam. In de volgende regels komt wat er gebeurt met die persoon en de laatste regel bevat vaak een grappige clou om het versje compleet te maken. Limericks worden vaak voorgedragen op feestelijke gelegenheden.

Voorbeeld van een limerick door (C. Buddingh):

De vrouw van een Deken in Aken,
Lag ’s nachts diepe zuchten te slaken,
Zij kreunde zacht: ‘O!
Het kriebelt mij zo:
Wel een deken in bed maar geen laken.’

Metrum of versvoet

De term metrum of versvoet wordt vaak in de dichtkunst gebruikt. Het metrum van een gedicht geeft aan welke lettergrepen beklemtoond, en welke onbeklemtoond zijn. Als een gedicht een bepaald ritme heeft kan je een metrum opstellen. Een beklemtoonde lettergreep krijgt een minteken: -, en een onbeklemtoonde lettergreep krijgt een vraagteken: ?. De meest voorkomende soorten metrum zijn: jambe ( afwisselend zwak – sterk), trochee (afwisselend sterk -zwak), dactylus (sterk – zwak – zwak) en anapest (zwak – zwak – sterk).

Een limerick heeft een strak metrum:

?—? ?—? ?—?
?—? ?—? ?—?
?—? ?—
?—? ?—
?—? ?—? ?—?

De Britse schrijver Edward Lear (1812-1888) schreef 212 verschillende limericks in zijn leven. Hieronder kun je een paar bekende van hem terug vinden:

There was an Old Man on the Border,
Who lived in the utmost disorder,
He danced with the Cat,
And made Tea in his Hat,
Which vexed all the folks on the Border.

There was an Old Man of Hong Kong,
Who never did anything wrong,
He lay on his back,
With his head in a sack,
That innocuous Old Man of Hong Kong.

There was an Old Man with a beard,
Who said, ‘It is just as I feared!
Two Owls and a Hen,
Four Larks and a Wren,
Have all built their nests in my beard!

There was an Old Man of Cape Horn,
Who wished he had never been born,
So he sat on a chair,
Till he died of despair,
That dolorous Man of Cape Horn.