Rijm komt voor in gedichten, liedjes en zelfs spreekwoorden. Rijmen betekent herhaling van klanken. Als we het over rijmen hebben bedoelen we meestal eindrijm, zoals bijvoorbeeld in sinterklaasgedichten van toepassing is, maar er zijn ook andere soorten rijm.
Behalve eindrijm bestaat er ook beginrijm, halfrijm, volrijm en rijkrijm. Het verschil tussen deze soorten rijm ligt bij de plaats waar de herhaling van klanken voor komt. Bij eindrijm zit deze herhaling op het eind, en bij beginrijm aan het begin.
Beginrijm
Beginrijm is als het rijm aan het begin van de versregel staat. Is dit voor dezelfde klank, dan is het ‘voorrijm’. Als alleen de eerste letters van verschillende woorden hetzelfde klinken dan noem je dat alliteratie. Alliteratie wordt ook wel stafrijm of Germaans rijm genoemd. Een voorbeeld van alliteratie: Wij weten wat we willen!
Halfrijm
Bij halfrijm rijmen óf de klinkers (assonantie of klinkerrijm), óf de medeklinkers (acconsone-rend rijm).
- Klinkerrijm: rode boten
- Acconsone-rend rijm: rust en kist, barstende bommen, groene begroeiing
Volrijm
Bij volrijm eindigen de rijmende woorden, inclusief de laatste beklemtoonde klinker hetzelfde. Deze vorm wordt in sinterklaasgedichten veel gebruikt: Sint zat te denken wat hij Barbara moest schenken.
Rijkrijm of gelijkrijm
Bij rijkrijm wordt een bepaald woord steeds herhaald. Dit kan exact hetzelfde woord zijn, maar ook twee verschillende woorden die precies hetzelfde klinken. Bijvoorbeeld licht en ligt.
Eindrijm
Einrrijm is bij de meeste mensen de bekendste soort. Een limerick is ook eindrijm. Eindrijm kan opgedeeld worden in mannelijk, vrouwelijk en glijdend eindrijm.
- Bij mannelijk eindrijm volgt op de laatste beklemtoonde lettergreep geen andere meer: laat en maat.
- Bij vrouwelijk eindrijm volgt na de laatste beklemtoonde lettergreep nog een onbeklemtoonde: kraaien en zaaien
- Bij glijdend eindrijm volgen er na de beklemtoonde lettergreep nog twee onbeklemtoonde lettergrepen: vervellen en bestellen.
Eindrijm kan worden weergegeven in rijmschema’s. Je geeft dan de rijmende woorden aan het eind van een zin dezelfde letter.
- Slagrijm: a a a a b b b b
- Gekruist rijm: a b a b
- Gepaard rijm: a a b b c c (deze vorm vind je meestal bij sinterklaasgedichten)
- Omarmend rijm: a b b a
- Gebroken rijm: a b c b of a b a c
- Verspringend rijm: a b c a b c
Online rijmwoorden zoeken
Vind je het leuk om gedichten te maken maar kan je even niet op een goed rijmwoord komen? Of moet je een sinterklaasgedicht maken maar je kan helemaal niet rijmen? Ga dan naar de website: https://www.rijmwoorden.org. Op deze website hoef je alleen maar het woord in het zoekvenster te typen waarvoor je een rijmwoord wilt vinden.
Klik daarna op de button “rijm!” of gewoon op enter en dan worden een aantal mogelijke rijmwoorden genoemd, zodat jij inspiratie op kunt doen voor je gedicht.
Als je zelf een rijmwoord hebt dat nog niet in de lijst is genoemd kun je dat eenvoudig toevoegen, door onderaan bij de zoekresultaten het woord in te vullen dat nog niet genoemd is.
Een ander leuke functie van rijmwoorden.org is dat je je zelfgemaakte gedichten die je met behulp van deze website hebt gemaakt op kunt sturen naar de website eigenaar, en als die hem goed keurt wordt hij binnenkort op de website gepubliceerd. Om je gedicht op te sturen klik je bovenaan in de blauwe balk op “gedichten”.
Een andere website waar je rijmwoorden kunt zoeken is https://www.mijnwoordenboek.nl/
Wist je dat er ook woorden zijn die op geen ander Nederlands woord rijmen? Voorbeelden zijn: nieuws, herfst, slordig, ordner, wereld, zilver, twaalf, dokter, zesde.
??
Echt handig
Bedankt!!!
Even een paar opmerkingen zodat je deze tekst misschien kan verbeteren en scholieren de juiste info kunnen vinden, want het is wel een handig overzicht dat je gemaakt hebt.
Beginrijm is als het rijm aan het begin van de versregel staat. Is dit voor dezelfde klank, dan is het ‘voorrijm’. Als enkel de eerste letters van verschillende woorden (eender waar in de regels) hetzelfde klinken, heb je alliteratie (zie hieronder voor voorbeeld en ook jouw voorbeeld bij beginrijm).
De juiste naam voor rijkrijm zou eigenlijk ‘gelijk rijm’ moeten zijn.
Bij halfrijm is het zo dat je ofwel rijmende klinkers hebt (assonantie) zoals in ‘rode boten’ of rijmende medeklinkers in het woord hebt (alliteratie) zoals ‘barstende bommen, groene begroeiing’.
Hopelijk ben je er wat mee!
L. Van de Poel
Leerkracht Nederlands in België
Heel erg bedankt, hier heb ik wat aan!