In de Nederlandse taal zijn er veel spreekwoorden die het woord “schieten” bevatten. Deze spreekwoorden hebben vaak een metafooristische betekenis, die niet direct verband houdt met het daadwerkelijk schieten van een vuurwapen.
Spreekwoorden met Schieten en de betekenis
Met scherp schieten.
Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt om aan te geven dat iemand serieus of hardhandig kritiek levert op iets of iemand. Het verwijst naar het gebruik van scherpe munitie in plaats van oefenmunitie.
De spijker op de kop slaan.
Iemand gebruikt precies de juiste woorden om een punt te maken of een probleem op te lossen. Het is vergelijkbaar met “raak schieten”.
Iemand uit de lucht schieten.
Deze uitdrukking betekent dat iemand onverwacht of zonder waarschuwing wordt verrast of geraakt door kritiek, een probleem of een situatie.
Mis schieten.
Een doel missen bij het schieten, maar wordt vaak figuurlijk gebruikt om aan te geven dat iemand faalt of iets niet goed doet.
Over het hoofd schieten.
Dit betekent dat iemand een kans of een belangrijk detail mist, vergelijkbaar met een schutter die zijn doelwit over het hoofd ziet.
Schieten in eigen doel.
Dit wordt gebruikt wanneer iemand per ongeluk zijn eigen kansen op succes verpest, vergelijkbaar met een voetballer die de bal in zijn eigen doel schiet.
Niet voor de poes zijn.
Iets is moeilijk of gevaarlijk, vergelijkbaar met schieten op iets dat niet ongevaarlijk is, zoals een wilde kat.
Een schot in de roos.
Dit verwijst naar een actie of beslissing die zeer succesvol is, vergelijkbaar met het raken van de bullseye in een doelschietwedstrijd.
Zonder te schieten al verslagen zijn.
Iemand heeft zichzelf al verslagen, of opgegeven zonder het zelfs maar te proberen.
Schieten met hagel.
Willekeurig of zonder gericht doel handelen, in de hoop dat er iets positiefs zal gebeuren. Dit beschrijft vaak inefficiënt gedrag.
Met scherp reageren.
Dit betekent dat iemand snel en direct reageert op een situatie of opmerking met krachtige woorden of acties.
Aan de schietstoel trekken.
Snel en drastische maatregelen nemen om een situatie te verlaten of te ontvluchten, vergelijkbaar met het gebruik van een schietstoel in een vliegtuig.
Schiet jezelf in de voet.
Dit betekent dat iemand onbedoeld zijn eigen kansen op succes vermindert door slechte beslissingen te nemen of onverstandige acties te ondernemen.
Eruit schieten als een duivelskonijn.
Dit is een Nederlandse uitdrukking om aan te geven dat iemand heel snel verdwijnt of wegrent, vergelijkbaar met een konijn dat snel uit het zicht verdwijnt.
Iemand een loer draaien.
Dit betekent dat iemand iemand anders bedriegt of misleidt, vaak met sluwe of oneerlijke tactieken.
De bal in het midden laten.
Bij sportwedstrijden: De wedstrijd is gelijk of in evenwicht, en beide teams hebben een gelijke kans om te winnen. Het wordt ook gebruikt om aan te geven dat een beslissing nog niet genomen is en dat beide opties nog steeds geldig zijn.
Schieten voor open doel.
Dit betekent dat iemand een uitstekende kans heeft om succes te behalen, meestal omdat er geen obstakels zijn om te overwinnen.
Iemand onder schot houden.
Dit betekent dat iemand nauwlettend in de gaten wordt gehouden of gevolgd, meestal met een bedreigende ondertoon.
Iemand het nakijken geven.
Iemand wordt op een of andere manier verslagen of blijft achter, vergelijkbaar met het idee van een schutter die zijn doelwit mist en het doelwit ongedeerd blijft.
Schieten uit de heup.
Impulsief of zonder nauwkeurig plannen handelen. Het komt oorspronkelijk uit het schieten met een pistool vanuit de heup zonder te richten.
Schieten in het wilde weg.
Iemand handelt willekeurig of ondoordacht, zonder duidelijk doel of richting.
Op scherp staan.
Klaar zijn voor actie, of alert zijn. Vergelijkbaar met het voorbereiden van een wapen om te schieten.
Schiet maar raak.
Dit wordt vaak sarcastisch gebruikt om aan te geven dat iemand vrij is om te zeggen of doen wat hij wil, omdat de persoon niet gelooft dat het tot positieve resultaten zal leiden.
In de roos schieten.
Iemand is zeer nauwkeurig en precies weet wat hij doet, vergelijkbaar met het raken van het doel in boogschieten.
Weet jij er nog meer?
